I. MỞ ĐẦU.
Muốn nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông, trước hết phải nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, "Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục" (Điều 15 Luật GD). Chất lượng đội ngũ giáo viên phụ thuộc nhiều vào quá trình đào tạo trong nhà trường sư phạm, trong đó hoạt động kiến tập thực tập sư phạm có vai trò hết sức quan trọng trong việc hình thành tay nghề của sinh viên sư phạm.
Đánh giá kết quả thực tập sư phạm có ý nghĩa rất lớn đối với chất lượng đào tạo của trường sư phạm. Đánh giá có vai trò như nội dung, góp phần tạo nên chất lượng đào tạo giáo viên. Vì thế đánh giá thực tập sư phạm phải vô tư, khách quan và khoa học, làm đúng yêu cầu, như vậy thì đánh giá thực tập sư phạm trở thành một cái lưới sàng lọc, phân loại chính xác tay nghề của từng sinh viên trước khi trở thành nhà giáo thực sự. Đánh giá đúng đắn khoa học còn góp phần tạo nên công bằng trong giáo dục đào tạo, tạo động cơ lành mạnh thúc đẩy sinh viên thường xuyên rèn đức luyện tài để có đủ phẩm chất và năng lực hoàn thành nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực cho thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa.
Qua các đề tài khảo sát năng lực sư phạm của giáo viên phổ thông cho thấy: còn khoảng 10% giáo viên còn yếu, những giáo viên này được nhà trường sư phạm đào tạo và đánh giá đạt yêu cầu để ra trường giảng dạy. Hầu như sinh viên đã thi đậu tuyển sinh vào trường sư phạm, đại bộ phận sinh viên đều được tốt nghiệp. Chúng ta cần phải nghiêm túc xem xét lại khâu đánh giá thực tập sư phạm để có những cải tiến đổi mới cho phù hợp với yêu cầu nâng cao chất lượng đào tạo ở các trường sư phạm làm tiền đề quan trọng trong nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông.
II. THỰC TẾ ĐÁNH GIÁ THỰC TẬP SƯ PHẠM.
Trong thời gian qua các trường sư phạm đánh giá thực tập sư phạm theo hướng dẫn của Bộ giáo dục và Đào tạo đã ban hành nhiều năm, đã thực hiện các quy định đánh giá được các phẩm chất và năng lực của sinh viên trong việc rèn luyện nghề nghiệp. Tuy nhiên cách đánh giá này còn bộc lộ nhiều hạn chế chẳng hạn như:
- Nhiều sinh viên được đánh giá thực tập giảng dạy loại giỏi, nhưng khi về trường phổ thông thực dạy chỉ được thanh tra xếp loại trung bình. Như vậy còn khoảng cách giữa đánh giá thực tập giảng dạy với thực tiễn.
- Đại đa số sinh viên thực tập tốt nghiệp đều đạt loại khá, loại giỏi rất ít, hầu như không có loại trung bình, đánh giá như thế là không chính xác.
- Sinh viên nào cũng có làm bài tập nghiên cứu khoa học trong thời gian đi thực tập, nhưng khi về trường thì hầu như không biết gì về nghiên cứu đối tượng học sinh. Điều này cho thấy việc làm bài tập nghiên cứu khoa học có tính hình thức, thiếu thực chất.
Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng trên?
* Giáo viên trường phổ thông được phân công hướng dẫn và chấm điểm sinh viên thực tập
Giáo viên trường phổ thông có kinh nghiệm giảng dạy nhưng lý luận dạy học hiện đại không nắm sâu bằng giảng viên của trường sư phạm, thêm vào đó có xu hướng chạy theo thành tích, bị tình cảm chi phối nên hầu hết là đánh giá có tính chất "nâng đỡ", "hữu nghị", từ đó dẫn đến đánh giá chủ yếu loại khá. Có nhiều đoàn thực tập trên 95% loại khá, thậm chí có đoàn thực tập 100% đạt loại khá. Nhiều lần làm trưởng đoàn thực tập chúng tôi thấy cả giáo viên hướng dẫn và sinh viên đều không thích giảng viên trường đại học dự giờ vì sợ không "nâng đỡ" sinh viên được.
* Tiêu chuẩn đánh giá giờ dạy không thống nhất với tiêu chuẩn của thanh tra, thang điểm đánh giá chưa hợp lý.
* Chế độ chính sách, cơ chế quản lý việc làm bài tập nghiên cứu khoa học chưa hợp lí dẫn đến việc làm này có tính hình thức sinh viên sao chép các bài tập đã làm trước đây là chính.
* Qua kinh nghiệm các khóa đàn anh sinh viên đều biết rằng "dù gì đi nữa" Thầy/Cô hướng dẫn cũng “cho qua” từ đó mà thiếu nhiệt tình, ý chí phấn đấu vươn lên học tập rèn luyện tay nghề.
III. MỘT SỐ Ý KIẾN ĐỀ NGHỊ CẢI TIẾN
1. Tổ chức đánh giá thực hành sư phạm tại trường sư phạm
Cần phải củng cố chất lượng học phần thực hành sư phạm và đội ngũ giảng viên chuyên trách để hướng dẫn lý thuyết và thực hành cho sinh viên. Đội ngũ giảng viên này nên chọn giáo viên giỏi ở các trường phổ thông đã kinh qua thực tế giảng dạy từ 5 năm trở lên, đưa đi học sau đại học.
Nên tăng cường thực hành nhiều hơn, sinh viên được đánh giá đậu học phần này mới được đi thực tập tốt nghiệp. Trong đánh giá thực hành sư phạm nên tổ chức thi thực hành nhiều trạm để đánh giá chính xác kỹ năng thực hành của sinh viên.
2. Có cơ chế đánh giá mới về thực tập tốt nghiệp.
2.1. Phương án 1
Không nên giao cho giáo viên trường phổ thông đánh giá thực tập giảng dạy, chỉ tham gia dạy minh họa cho sinh viên dự giờ, hướng dẫn và giải đáp thắc mắc, phần đánh giá thực tập giảng dạy nên giao cho giảng viên phụ trách thực hành sư phạm đánh giá để đảm bảo chính xác hơn.
2.2. Phương án 2
Có sự phối hợp giữa giáo viên phổ thông và giáo viên dạy thực hành trong đánh giá thực tập giảng dạy, điểm thực tập giảng dạy là trung bình cộng của 2 giáo viên.
Cần phải bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm chuyên sâu cho giảng viên làm trưởng đoàn thực tập. Trong thời gian qua giảng viên trưởng đoàn thực tập chủ yếu là làm công tác tổ chức, hành chánh, còn việc hướng dẫn đánh giá thực tập gần như khoán trắng cho giáo viên phổ thông, như thế khó đảm bảo chất lượng đào tạo trong tình ình hiện nay.
Dù phương án nào cũng phải tuân thủ chủ trương của Bộ giáo dục và Đào tạo là chống gian dối tiêu cực trong đánh giá thi cử. Đánh giá thiếu chính xác cho ra trường giáo viên thiếu chuẩn chất sẽ có tác hại nghiêm trọng đối với nhiều thế hệ học sinh sau này, suy nghỉ sâu chúng ta thấy chất lượng giáo dục phổ thông không được như mong muốn của xã hội một phần là do trường sư phạm đánh giá thực tập chưa nghiêm túc, cho ra trường nhiều sinh viên sư phạm chưa có đủ kỹ năng giảng dạy và giáo dục. Nếu như đánh giá nghiêm túc làm gì còn nhiều giáo viên yếu kém thiếu chuẩn chất tồn tại nhiều năm trong ngành giáo dục.
3. Coi trọng thực hiện bài tập nghiên cứu khoa học của sinh viên
Mặc dù đây là việc làm khó, nhưng phải làm cho có hiệu quả. Thời đại ngày nay đòi hỏi người giáo viên phải không ngừng cải tiến đổi mới công tác dạy học, giáo dục mới có thể đáp ứng yêu cầu. Muốn cải tiến đổi mới điều kiện quan trọng là giáo viên phải có kỹ năng nghiên cứu khoa học giáo dục, điều này đã được đề cập từ lâu nhưng thực tế các quy định hiện nay lại xem nhẹ việc này. Học phần phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục nên đặt lại đúng vị trí của nó, trong đó việc làm bài tập nghiên cứu cần được nâng lên thành luận văn tốt nghiệp cho tất cả sinh viên sư phạm.
4. Thiết kế lại các tiêu chuẩn đánh giá, các biểu mẫu thống nhất trong thực tập tốt nghiệp với quy định quản lý thanh tra của ngành giáo dục, xóa bỏ khoảng cách vô lý này.
5. Bộ Giáo dục và Đào tạo nên nghiên cứu ban hành quy chế thực tập sư phạm mới, phù hợp với các chủ trương đường lối giáo dục mới. Nên quan tâm thực sự đến thực tập hành nghề giáo viên và dành cho nó thời lượng cũng như cơ chế chính sách thỏa đáng.
Công tác thực tập sư phạm hiện nay rõ ràng là còn nhiều điểm lạc hậu không đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên. Cần phải mạnh dạn cải tiến đổi mới hoạt động này. Nên sớm đặt nó đúng vị trí trong đào tạo chuyên nghiệp và đầu tư thỏa đáng các nguồn lực cần thiết để có thể đào tạo người giáo viên đủ phẩm chất và năng lực phục vụ giáo dục thế hệ trẻ cho thế kỷ XXI.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét